7. Bestuur en algemene ondersteuning

Het Beuningse bestuur (bestaande uit: raad, commissies en college van B&W) en de ambtelijke organisatie maken onderdeel uit van het programma ‘Bestuur en algemene ondersteuning’. Ook het financiële beleid maakt onderdeel uit van dit programma. De gemeentelijke inkomsten, zoals de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de gemeentelijke belastingen, zijn verwerkt in dit programma.
In dit programma staan ook de personele en materiële overhead, zoals automatisering, gemeentehuis en de gemeentewerf, diverse stelposten, stortingen aan en onttrekkingen uit de reserves en de post onvoorzien voor onverwachte noodzakelijke (kleine) uitgaven.

Bestuur
In 2026 stellen we de strategische agenda 2040 vast. De nieuwe gemeenteraad krijgt dit als werkdocument mee voor de komende raadsperiode. In de bestuursperiode 2026-2029 gaat de nieuwe gemeenteraad samen met het college van B&W hier een invulling aan geven.

Algemene Uitkering
Gemeenten beschikken over verschillende inkomstenbronnen om de uitgaven voor hun taken te financieren. Eén van de belangrijkste inkomstenbron voor gemeente Beuningen is de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Aan de besteding worden geen inhoudelijke eisen gesteld. De verdeling ervan gebeurt op basis van een ingewikkeld systeem van maatstaven die moeten waarborgen dat alle gemeente even rechtmatig worden behandeld.
De huidige stand van de uitkering uit het gemeentefonds is berekend op basis van de laatst bekende gegevens en dat is de meicirculaire 2025. Deze meicirculaire is gebaseerd op de voorjaarsbesluitvorming van het Rijk.

Ravijnjaar
Het Rijk heeft voor 2026 veel minder geld beschikbaar voor gemeenten. Zoveel minder dat komend jaar ‘ravijnjaar’ is gaan heten. Het 'ravijnjaar' is tegelijkertijd ook een aanleiding geweest om dieper in gesprek te gaan met het rijk over de (dis)balans tussen gemeentelijke taken en middelen. Verder wordt er ook een gesprek gevoerd over de verhoudingen tussen de Rijksoverheid en decentrale overheden (gemeente). Vooral wat betreft de inrichting van het sociaal domein.
Het 'ravijnjaar' is mede veroorzaakt door een veel te krappe bekostiging van de jeugdzorg.
De VNG onderneemde in 2024 en 2025 diverse acties om de Rijksoverheid bewust te maken van de gemeentelijke tekorten voor 2026 en daarna. De acties hebben effect gehad; de Voorjaarsnota van 2025 biedt enige verlichting van de problematiek van het 'ravijnjaar'.

Demping terugval gemeentefonds 2026 en tekorten Jeugd voor rekening rijk
Het demissionair kabinet heeft met de meicirculaire 2025 'het ravijn' gedeeltelijk gedicht.
De financiële druk voor gemeenten is gedeeltelijk weggenomen met deze extra middelen uit de Voorjaarsnota. 
Door het Rijk wordt structureel geld beschikbaar gesteld voor de terugval in het gemeentefonds. Voor Beuningen betekent dit ongeveer 5 ton structureel ten opzichte van de laatste doorrekening.
Ook staat in de Voorjaarsnota dat gemeenten vanaf 2026 elk jaar 414 miljoen euro erbij krijgen voor de tekorten in de jeugdzorg. Voor Beuningen betekent dit ook ongeveer 5 ton structureel.

Groeipad maatregelen Hervormingsagenda Jeugd
De toenemende zorgvraag en de complexere trajecten zijn oorzaken van de stijgende kosten van de jeugdzorg. Om het evenwicht tussen taken en middelen van gemeenten te herstellen, werken allerlei partijen mee aan de Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028 . Het doel van deze agenda is om kind en gezin zo snel mogelijk passende zorg te laten ontvangen en om het jeugdstelsel financieel houdbaar te maken voor de toekomst. Om de uitvoering van de Hervormingsagenda te volgen, stelde het ministerie een externe en onafhankelijke deskundigencommissie in. Deze commissie onder leiding van 'Van Ark' concludeerde onder meer dat de in de Hervormingsagenda voorgestelde maatregelen om het jeugdstelsel financieel houdbaar te maken voor 2026 niet haalbaar zijn. Het kabinet volgt in de Voorjaarsnota 2025 het advies van de deskundigencommissie om deze bezuinigingsmaatregelen voor de jeugdzorg in 2026 niet te laten doorgaan. Het ingroeipad van de maatregelen van de Hervormingsagenda wordt verzacht, dit betekent ongeveer 5 ton compensatie voor gemeente Beuningen voor de jaren 2026 en 2027.
Echter de volledige besparing van de Hervormingsagenda moet in 2028 gerealiseerd worden. Per 2028 wijzigt daardoor het financiële beeld. Het kabinet gaat ervan uit dat de maatregelen uit de Hervormingsagenda dan hun beoogde effect hebben. Daarnaast wil het kabinet inzetten op extra maatregelen zoals eigen bijdrage jeugdzorg en sturen op trajectduur jeugdzorg, om de kosten van het stelsel verder te beheersen.

Overige ontwikkelingen gemeentefonds
Uitstel vervanging abonnementstarief WMO
Dit wetsvoorstel schaft het huidige abonnementstarief in de Wmo 2015 af en vervangt deze voor maatwerkvoorzieningen.  Het abonnementstarief is een vast bedrage dat mensen betalen voor de meeste Wmo voorzieningen, ongeacht hun inkomen. Het wetsvoorstel beoogd het tarief te vervangen door een inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage. De inwerkingtreding van deze wet is uitgesteld en nu voorzien per 1 januari 2027.

Verdeelmodel van het gemeentefonds.
Het verdeelmodel van het Gemeentefonds heeft als doel om iedere gemeente een gelijkwaardige financiële uitgangspositie te geven, zodat gemeente een gelijkwaardige voorzieningenniveau kunnen realiseren tegen gelijke belastingdruk.  Per 1 januari 2023 is er een nieuw verdeelmodel voor het gemeentefonds ingevoerd. Wij als gemeente Beuningen waren een nadeelgemeente en gingen er ongeveer €41,- per inwoner op achteruit. Voor het negatieve verschil werd een ingroeipad - het pad waarmee gemeenten naar de nieuwe verdeling ingroeien - ingevoerd. Voor gemeente met een beperkte financiële draagkracht en een lage economische status en voor krimpgemeente gold een aangepast ingroeipad. Dit waren 41 gemeenten in Nederland waaronder gemeente Beuningen. Het maximale negatieve effect vanaf 2025 bedraagt €22,50 per inwoner. Dit effect moet door gemeente Beuningen zelf gedragen worden. Het verschil tussen de €22,50 en €41,- wordt nog gecompenseerd middels een Suppletie Uitkering. Er lopen diverse onderzoeken naar de nieuwe verdeling, die laten zien dat verdere analyse nodig is. Hierdoor is besloten om pas 1 januari 2027 een volgende stap te zetten met betrekking tot het ingroeipad. Vanaf 2027 wordt de Suppletie Uitkering verder afgebouwd totdat we op de nieuwe verdeling zitten.

Ombuigingen
Gemeente Beuningen bereid zich op verschillende manieren voor op het ravijnjaar door drie soorten maatregelen nemen. De eerste maatregel is inkomsten verhogen. Een tweede manier is realistisch ramen. Dit houdt in dat gemeenten zo’n nauwkeurig mogelijke voorspelling maken over de verwachte uitgaven voor beleid. De derde maatregel is kosten verlagen. Een groot voordeel van deze voorbereidingen voor het ravijnjaar is dat gemeenten een beter overzicht krijgen van hun ambities en uitgaven. 

Meicirculaire 2025
Hieronder ziet u de jaarlijkse fluctuatie van de Algemene Uitkering (AU) vanaf 2026 ten opzichte van de laatste doorrekening (decembercirculaire 2024).

Voor een uitgebreide opbouw van de Algemene Uitkering verwijs ik u naar bijlage 5.1 Algemene uitkering.