Toelichting op het resultaat

Toelichting op de ontwikkelingen tussen voorjaarsnota 2025 en begroting 2026

Bijstellingen binnen het huidig beleid:

Renovatie Montijn
Het investeringskrediet voor de levensduurverlengende ingreep was reeds in de begroting opgenomen. Inmiddels is het integraal huisvestingsplan geactualiseerd. Het plan gaat uit van een opslag van 25% op het investeringsbedrag voor locatiegebonden kosten (o.a. tijdelijke huisvesting). De locatiegebonden kosten kunnen per project sterk variëren omdat dit afhankelijk is van beschikbare tijdelijke huisvesting. Voor de Montijn verwachten we eenmalig €100.000 nodig te hebben voor de locatiegebonden kosten.

Sociale infrastructuur
Het Rijk stelt eenmalig extra middelen beschikbaar aan gemeenten waarmee zij op termijn 10.000 werkplekken kunnen faciliteren. De werkplekken zijn bedoeld voor mensen die niet vallen onder beschut werk, maar wel zijn aangewezen op de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven voor hun ontwikkeling richting regulier werk of voor een tijdelijk vangnet. De middelen zijn via het gemeentefonds beschikbaar gesteld. De gemeente Beuningen stelt dit als budget beschikbaar aan het werkbedrijf.

Hulpmiddelen WMO
Gezien de stijging in het gebruik van hulpmiddelen de afgelopen jaren, is het budget dat structureel begroot staat onvoldoende. Door stimulering van langer thuiswonen zijn er meer hulpmiddelen noodzakelijk. Dit gaat om vervoersvoorzieningen zoals: scootmobielen, duofietsen, etc. Omdat we niet weten of de stijging doorzet stellen we voor 2027 en verder het budget wat lager bij.

Zorgplicht bibliotheek
De laatste jaren hebben overheden bezuinigd op bibliotheken. Veel wijken en dorpen
hebben geen bibliotheek meer, of alleen een afhaalpunt voor boeken. Het kabinet wil dat elke gemeente een volwaardige bibliotheek heeft. Gemeenten krijgen daarvoor extra geld en vanaf 2025 ook een wettelijke taak, ook wel zorgplicht genoemd. Om aan de zorgplicht te kunnen voldoen is op structurele basis €100.000 nodig. Voor 2026 en 2027 krijgen we deze middelen via de algemene uitkering. Het is nog niet bekend hoeveel we ná 2027 via de algemene uitkering krijgen.

Overige autonome ontwikkelingen
Voor de begroting hanteren we het principe van realistisch ramen. We passen daarom geen algehele indexering toe op alle budgetten. Wij kijken daarentegen naar onderliggende contracten, prijsstijgingen van leveranciers, prognoses van aantallen (bijv. Jeugd en WMO), subsidieafspraken etc. Ontwikkelingen op dit gebied komen op verschillende momenten in het jaar en verwerken we telkens in het eerstvolgende product van de planning- & controlcyclus. De bedragen onder deze noemer betreffen de som van allerlei kleinere bijstellingen van budgetten, zowel voor- als nadelig.

Strategische personeelsplanning
Om de ambities die we hebben te realiseren is er kritisch gekeken naar de formatie. De grote opgave voor woningbouw en de groei van onze gemeente, complexere wetgeving op gebied van cyberveiligheid, nieuwe taken op gebied van weerbaarheid, duurzaamheidsdoelstellingen en de ambities op gebied van bovenwijkse voorzieningen, vragen om capaciteit. Aan de personeelsbegroting is formatie toegevoegd om aan deze capaciteit te voldoen.

Meicirculaire
De bijstelling van de inkomsten uit het gemeentefonds volgen uit de meicirculaire 2025. In programma 7 worden de mutaties nader toegelicht.

Kapitaallasten incl. ombuigingen nieuw beleid
De bijstelling van kapitaallasten is tweeledig:

1. Als onderdeel van het ombuigingstraject heeft de gemeenteraad op 1 juli 2025 een besluit genomen over ombuigingsmaatregelen binnen het nieuw beleid: "voorkeursscenario nieuw beleid". In dit scenario zijn enkele grote investeringen opgeschoven in tijd. Daarnaast is onderzocht hoe de investeringslast kan worden beperkt door bijvoorbeeld bijdragen van derden of bepaalde keuzes te maken in de uitvoering. Zowel het opschuiven van investeringen in tijd, als het verlagen van de investeringslast hebben een positief effect op de kapitaallasten.

2. Als gevolg van de nieuwe investeringsplanning is ook een nieuwe liquiditeitsplanning opgesteld. Door de positieve resultaten van afgelopen jaren en het opschuiven van investeringen zien we de eerste 2 jaar van de begroting nog een rentevoordeel. Het omslagpunt komt in 2028 wanneer we enkele grote investeringen (zoals ontsluiting Ewijk en SBO Klavervier) gaan doen. Op dat zullen we extra moeten lenen. Dit zorgt voor een stijging van de rentelasten.

Nieuw beleid

Weerbaarheid
Gemeenten en veiligheidsregio’s spelen een cruciale rol om de kracht van inwoners en organisaties te verbinden aan de weerbaarheidsopgave. Via de VNG en Veiligheidsberaad wordt er aangestuurd op een gezamenlijke aanpak van veiligheidsregio’s en gemeenten. Dit vraagt om capaciteit. Voor gemeenten is momenteel nog onduidelijk wat de financiële omvang van de Rijksbijdrage precies zal zijn. In afwachting van een eventuele rijksbijdrage verwachten we de eerste 2 jaar tenminste € 100.000 nodig te hebben.

Kunstgrasveld Weurt en Padelbeleid
Bij de behandeling van de voorjaarsnota 2025 is een amendement aangenomen om bij de begroting 2026 middelen op te nemen voor:
- Een kunstgrasveld voor voetbalclub WVW Weurt
- De volledige kosten voor het aanleggen van padelbanen. In de begroting gaan we uit van 9 banen.

Van Ghentplein Winssen
Bij de behandeling van het voorkeursscenario nieuw beleid in de gemeenteraad op 1 juli 2025 is toegezegd middelen op te nemen voor het van Ghentplein in Winssen. Het gaat hierbij om een investeringskrediet van € 300.000 waarvan de kapitaallasten in de begroting nu zijn opgenomen.

Ombuigingen
De gemeenteraad heeft op 1 juli 2025 een besluit genomen over ombuigingsmaatregelen binnen het nieuw beleid: "voorkeursscenario nieuw beleid". De besparing die gepaard gaat met deze maatregelen zijn integraal in de begroting verwerkt. Het gaat hierbij hoofdzakelijk om kapitaallasten die voortvloeien uit investeringen. Het voorstel om ook de verhoging van de bijstandsnorm te schrappen, en daarmee jaarlijks € 250.000 te besparen, is tijdens de raadsvergadering geamendeerd.

Naast ombuigingen binnen het nieuw beleid wordt in deze begroting ook een voorstel gedaan voor maatregelen binnen het bestaande beleid en de verhoging van lokale heffingen. De besparing is reeds in deze begroting verwerkt. Een inhoudelijke toelichting op de maatregelen is opgenomen in de bijlage bij deze begroting.